Regały magazynowe to konstrukcje przeznaczone najczęściej do przechowywania dużych ilości towarów o znacznej masie. Choć spotyka się różne rozwiązania, jeśli chodzi o budowę regałów i rodzaj składowanych przedmiotów, to najczęściej są to spaletyzowane produkty o ciężarze kilkuset kilogramów. Ponieważ jedną z głównych przesłanek do korzystania z regałów jest możliwość znacznej oszczędności miejsca, mają one zwykle wiele pięter, a w systemach wysokiego składowania ich wysokość może sięgać nawet kilkunastu metrów. W połączeniu z niewielkimi odległościami między poszczególnymi rzędami regałów oznacza to ryzyko poważnego wypadku, a także znacznych strat materialnych w razie awarii czy poważnej kolizji z wykorzystywanymi do ich obsługi wózkami widłowymi. Regały magazynowe muszą więc gwarantować pełną stabilność i odpowiednią wytrzymałość, która będzie potwierdzona odpowiednimi dokumentami. Liczy się również profesjonalny montaż regałów magazynowych i ich późniejsza obsługa. Przekonajmy się, jaka jest konstrukcja regałów magazynowych i co wpływa na ich bezpieczeństwo, warunkując otrzymanie odpowiedniego certyfikatu.
Co ma decydujący wpływ na bezpieczeństwo użytkowania i stabilność konstrukcji regałów magazynowych?
Regał magazynowy to dość złożona konstrukcja, w której na bezpieczeństwo składa się kilka podstawowych elementów, zarówno związanych z odpowiednią wytrzymałością poszczególnych części, jak i ich precyzyjnym połączeniem oraz właściwym przystosowaniem powierzchni, na której zostanie ustawiony. Większość regałów przeznaczonych do magazynowania spaletyzowanych towarów jest zaprojektowana podobnie.
Głównym elementem odpowiedzialnym za przenoszenie powstających obciążeń jest rama ustawiona na stabilnych, mocowanych do podłoża stopach. Składa się ona ze słupów oraz znajdujących się między nimi stężeń, gwarantujących sztywność i ułatwiających utrzymywanie konstrukcji we właściwej pozycji. Między ramami na odpowiedniej wysokości w zależności od rodzaju magazynowanych towarów umieszczane są poprzeczne trawersy, mocowane do słupów za pośrednictwem odpowiednich połączeń zwanych łapami. Między dwoma trawersami montowane są poprzeczki, a także np. kratownice będące rodzajem półek, na których ustawia się poszczególne ładunki. Każdy regał ma zazwyczaj o wiele więcej elementów, m.in. osłony chroniące słupy przed uderzeniami czy ograniczniki zabezpieczające przed nieprawidłowym umieszczeniem palety.
Wszystkie elementy składowe regału muszą być wykonane zgodnie z normą PN-EN 15635:2010 – „Stalowe statyczne systemy składowania. Zastosowanie i utrzymanie urządzeń do składowania”. Jej zapisy szczegółowo określają nie tylko wymogi, jakim musi odpowiadać cała konstrukcja, ale także podają zasady, na jakich muszą one być instalowane i eksploatowane. Dla bezpieczeństwa i stabilności regałów ważne będzie zarówno przygotowanie posadzki o prawidłowej dla planowanego obciążenia nośności, jak i zastosowanie właściwego kotwienia. Przy składaniu poszczególnych części istotne jest zachowanie pionu w przypadku słupów oraz prawidłowe wypoziomowanie trawersów. Niezwykle ważne będzie też mocowanie łap podtrzymujących trawersy w sposób przewidziany przez producenta regału.
Jednym z najważniejszych dokumentów określających zarówno sposób montażu, jak i eksploatacji regału jest dostarczana przez jego producenta instrukcja. Zawarte są w niej wskazówki dotyczące prawidłowego łączenia elementów i ich dopuszczalnej nośności oraz wskazania co do serwisowania i kontroli stanu technicznego regału. Sprawdzanie regałów jest potrzebne nie tylko podczas ich odbioru, ale także w czasie całej eksploatacji. Podobnie jak instalowanie regału powinno być przeprowadzone przez odpowiednią ekipę znającą zalecenia producenta danego systemu, tak i kontrole bezpieczeństwa muszą przeprowadzać osoby z odpowiednimi kwalifikacjami.
Jakie są kluczowe dokumenty potwierdzające zgodność regału z wymogami?
Warto pamiętać, że każdy regał magazynowy powinien być wyposażony przez swojego wytwórcę w deklarację zgodności. Dokument ten stanowi rodzaj certyfikatu regału magazynowego, który potwierdza, że regał odpowiada wymogom obowiązującej normy PN-EN 15635:2010. Nie wolno jednak zapominać, że producent często uzależnia możliwość otrzymania tego dopuszczenia od prawidłowego i zgodnego z zawartymi w instrukcji regału montażu.
Przy bardziej skomplikowanych realizacjach, zwłaszcza takich, które zakładają daleko idące dopasowanie regału do potrzeb użytkownika, konieczne będzie wykonanie szczegółowego projektu konstrukcji i rozmieszczenia regałów magazynowych. Musi on uwzględniać zarówno położenie wszystkich elementów regału, jak i wielkość parametrów związanych z jego eksploatacją, m.in. wielkości zatok regałowych czy tzw. luzu manipulacyjnego. Dobrze przygotowany projekt bierze pod uwagę wzajemne położenia regałów, wielkość korytarzy roboczych, a także kwestie związane z wyznaczeniem dróg komunikacyjnych czy właściwego oznakowania. Przygotowanie odpowiedniego projektu i jego dokładna realizacja jest zwykle warunkiem stwierdzenia, że całość spełnia warunki stawiane przez producenta i może zostać uznana za zgodną z przepisami.
Jednym z wymogów bezpiecznej eksploatacji regałów magazynowych jest prowadzenie regularnych kontroli ich stanu. Powinny one być wykonywane przynajmniej raz na rok albo z większą częstotliwością, jeśli wynika ona z zapisów instrukcji udostępnionej przez producenta. Wyniki sprawdzeń powinny być zapisywane w prowadzonej dokumentacji, w której powinny się również znaleźć wszystkie zdarzenia, które mogą mieć wpływ na ich funkcjonowanie, np. kolizje z wózkami widłowymi czy incydenty związane z uderzeniami palet w konstrukcję regału.
Do prowadzenia obsługi systemów magazynowych niezbędne są odpowiednie kompetencje. Na każdym etapie eksploatacji regałów magazynowych od projektowania przez montaż aż po obowiązkowe przeglądy warto więc korzystać z usług firmy, która zatrudnia pracowników posiadanych odpowiednie certyfikaty, np. Inspektorów Regałowych PTSM (Polskiego Stowarzyszenia Techniki Magazynowej).