Regały magazynowe są podstawowym wyposażeniem każdej firmy zajmującej się działalnością logistyczną, spedycyjną albo przetrzymującej w odpowiednich warunkach różnego rodzaju towary przeznaczone do sprzedaży hurtowej i detalicznej, a także na potrzeby prowadzonej produkcji.
Przechowywanie ładunków umieszczonych na regałach daje możliwość znacznego ograniczenia ilości przestrzeni potrzebnej do składowania – zwłaszcza w przypadku, gdy są one spaletyzowane. Rozstawienie wysokich regałów w rzędach przedzielonych alejkami transportowymi sprawia, że miejsce jest wykorzystanie w sposób optymalny. Taka organizacja ułatwia też dostęp do poszczególnych palet czy magazynowanych przedmiotów, które mogą być bez trudu odnalezione i przygotowane do wydania z magazynu. Trzeba jednak pamiętać, że regały są nierzadko obciążane kilkudziesięciu, a nawet kilkusettonowymi ładunkami, a ewentualne uszkodzenia mogą doprowadzić do poważnej w skutkach katastrofy, dlatego muszą być utrzymywane w dobrym stanie technicznym. Naprawa regałów metalowych używanych w magazynach musi być prowadzona tak, by wyeliminować wszystkie możliwe zagrożenia. Przyjrzyjmy się bliżej temu, co może grozić w razie poważnych usterek regału i sprawdźmy, w jaki sposób można je skutecznie oraz zgodnie z przepisami usuwać.
Zagrożenia związane z eksploatacją regałów metalowych
Najważniejszym zagrożeniem związanym z eksploatacją regałów magazynowych jest możliwość zawalenia się części lub całości ich konstrukcji oraz upadek przechowywanych ładunków. Takie zdarzenie może doprowadzić do uszkodzenia wielu sekcji regału, a także spowodować przewrócenie się lub zawalenie regałów w sąsiednich rzędach. Oznacza to poważne zagrożenie dla wszystkich osób przebywających w magazynie, wiążące się z ryzykiem odniesienia obrażeń, a nawet śmierci. Katastrofa tego rodzaju pociągnie ze sobą wysokie straty materialne – w grę wchodzi zarówno wartość zniszczonych regałów, prawdopodobne uszkodzenia posadzki, wykorzystywanych urządzeń transportu bliskiego – wózków widłowych i paletowych – jak również innych elementów wyposażenia. W większości przypadków spisać na straty trzeba będzie również uszkodzony towar, którego ilość może być znaczna.
Najlepszym sposobem zapobiegania takim sytuacjom jest regularne i zgodne z obowiązującymi przepisami wykonywanie okresowych przeglądów regałów magazynowych przez uprawnioną do tego osobę, np. Inspektora Regałowego posiadającego certyfikat wydany przez organizację zajmującą się bezpieczeństwem w magazynach, choćby Polskie Stowarzyszenie Techniki Magazynowej (PSTM). Ważne będzie również bieżące kontrolowanie stanu technicznego regałów przez tzw. PRSES (Person Responsible for Storage Equipment Safety), tj. pracownika, którego obowiązkiem jest zwracanie uwagi na pojawiające się uszkodzenia czy incydenty mogące wpływać na stabilności i wytrzymałość regałów. Wszystkie nieprawidłowości zauważone podczas kontroli bieżących i okresowych powinny być naprawiane w terminach wynikających z wagi uszkodzeń i ich wpływu na możliwość dalszej bezpiecznej eksploatacji.
Warto pamiętać, że zarówno obowiązek stworzenia stanowiska PRSES-a i zatrudniania na nim kompetentnej osoby lub zlecenia zadań związanych z bieżącym weryfikowaniem stanu regałów metalowych, jak i przeprowadzania kontroli okresowych wynika bezpośrednio z obowiązujących przepisów. Wymagania te są zapisane w Kodeksie pracy, rozporządzeniach wydanych na jego podstawie, a także obowiązujących normach, do których odwołują się istniejące regulacje.
Możliwe uszkodzenia regałów metalowych
Podstawowymi zagrożeniami dla regałów magazynowych są uszkodzenia powodowane przez kolizje z wózkami widłowymi, przewożonym towarem, a także te, które wynikają z nieprawidłowego montażu lub zaniedbań eksploatacyjnych. Warto pamiętać, że w przypadku typowych regałów paletowych cały ciężar ładunku jest przenoszony na tworzące podstawy gniazd paletowych trawersy, a za pośrednictwem łap mocujących je do konstrukcji również na słupy nośne, stopy, na których są ustawione, a wreszcie na posadzkę. Ze względu na wielkość regału i jego duże obciążenia nawet niewielkie odchylenia od pionu, uszkodzenia mocowań czy nieprawidłowe kotwienie do posadzki może w efekcie doprowadzić do utraty stateczności. Najechanie wózkiem widłowym na słup, czy uderzenie paletą albo ładunkiem w strukturę regału może powodować odkształcenia elementów zaburzające ich geometrię i zmieniające rozkład obciążeń oraz powstanie mikropęknięć, które osłabią strukturę oraz zwiększą ryzyko awarii.
Na niebezpieczeństwa związane z uszkodzeniami w trakcie eksploatacji oraz nieprawidłowy montaż narażone są także regały wspornikowe. W ich przypadku odpowiednie rozstawienie kolumn jest jeszcze istotniejsze, ponieważ całe obciążenie jest tu przenoszone przez pojedyncze ustawione w jednej linii słupy oparte na bazach, na które oddziałują bardzo duże obciążenia. Wypoziomowanie kolumn oraz staranne połączenie ich z bazą zakotwioną do posadzki, a także właściwe ułożenie rygli łączących sąsiadujące kolumny będzie więc kluczowe dla zachowania stabilności. W przypadku regałów wspornikowych przenoszenie składowanych na nich ciężkich ładunków najczęściej odbywa się za pośrednictwem wózków widłowych wyposażonych w przystosowane do ich specyfiki widły lub chwytaki. Powoduje to równie duże zagrożenie związane z kolizjami, a ze względu na niejednokrotnie nietypowe gabaryty ładunków ryzyko uderzenia w konstrukcję regału może być wyższe niż w przypadku klasycznych regałów ramowych.
Równie groźne są zaniedbania eksploatacyjne, np. związane z niewykonywaniem przeglądów i napraw bieżących. Mogą one prowadzić do osłabienia połączeń trawersów ze słupami, powstania uszkodzeń stężeń pomagających w zachowaniu stabilności lub pojawienia się na poszczególnych elementach miejsc zaatakowanych przez korozję. Niebezpieczny jest nieprawidłowy montaż regału magazynowego, w którym nieposiadające odpowiednich certyfikatów osoby składające regał połączą części w inny, niż przewidziany przez producenta w instrukcji sposób, nie założą wszystkich potrzebnych zabezpieczeń czy wreszcie nie zadbają o wypoziomowanie całości oraz stabilne połączenie z posadzką.
Metody naprawy regałów metalowych
Fachowa naprawa regałów metalowych ma decydujące znaczenie dla przywrócenia im pełnej funkcjonalności i zachowania odpowiedniego marginesu bezpieczeństwa. Ze względu na dużą odpowiedzialność, jaka łączy się z prowadzeniem tego rodzaju działań, powinny one być wykonane przez ekipy, które mają wymaganą wiedzę i doświadczenie, a także dobrze znają konkretny model regału. Jedną z najlepszych opcji jest zlecenie wykonania takich czynności osobom, które dysponują właściwym certyfikatem wystawianym przez producenta regałów. Jest to o tyle ważne, że stanowi gwarancję, iż wszystkie czynności związane z naprawą zostaną przeprowadzone zgodnie ze wskazówkami producenta i w dopuszczalnym przez niego zakresie.
Ze względu na specyfikę sposobu, w jaki są wykorzystywane regały magazynowe, ich naprawa musi być wykonywana wyłącznie w sposób zalecany przez producenta. Usuwanie usterek nie może pogarszać stabilności konstrukcji czy jej nośności. W przypadku naprawy uszkodzeń prostowanie poszczególnych elementów będzie na ogół możliwe tylko w ograniczonym zakresie. Znacznie częściej niezbędne będzie wymienienie całego elementu lub wstawienie wzmocnienia, o ile taka czynności jest dopuszczona w instrukcji obsługi dołączanej do regału lub w wytycznych serwisowych. Niemal wszyscy producenci regałów wykluczają możliwość spawania elementów nośnych, ponieważ może to doprowadzić do zmian w strukturze metalu, a jednocześnie w przypadku cienkiej blachy, z jakiej są zrobione poszczególne części, będzie to niewspółmiernie trudne i ryzykowne.
Naprawa regałów metalowych prowadzona przez certyfikowane ekipy pozwala na przywrócenie konstrukcji pełnej nośności i stabilności. Wykonanie wszystkich prac zgodnie z zaleceniami wytwórcy sprawia, że po ukończeniu prac regał może być dalej eksploatowany bez ograniczeń, a jego obciążalność będzie dokładnie taka sama, jak przed uszkodzeniem. Warto też pamiętać, że szybkie wykonanie naprawy wpływa korzystnie na wszystkie elementy sąsiadujące z miejscem uszkodzenia i wydłuża ich żywotność. Jednocześnie przeciąganie czasu usunięcia uszkodzeń, nawet jeśli jest dopuszczalne – np. w razie zaliczenia regału do kategorii pomarańczowej, w której termin naprawy to aż 4 tygodnie – nie zawsze będzie dobrym rozwiązaniem. Szybka i zgodna z wytycznymi producenta naprawa regału to najlepsza metoda na zapobieganie zagrożeniom oraz wyeliminowanie ryzyka przestoju czy wysokich strat.