Regały magazynowe to złożone urządzenia, które muszą sobie radzić z dużym i często zmieniającym się obciążeniem. Konstrukcja regałów wydaje się na pierwszy rzut oka prosta – cała struktura opiera się na przytwierdzonych do podłoża słupach, które są odpowiednio usztywnione stężeniami, dzięki czemu mogą zachować stabilność, tworząc przestrzenną ramę. Do nich mocowane są kolejne elementy – trawersy wzmacniane poprzeczkami lub kratownicami bądź specjalnie perforowaną blachą, pozwalające na ustawianie na nich palet, czy różnego rodzaju osłony i ograniczniki. W rzeczywistości prawidłowe działanie regału zależy od wielu czynników, które przesądzają o jego stabilności i bezpieczeństwie. Szczególne znaczenie ma też fachowy montaż i demontaż regałów magazynowych, terminowe wykonywanie przeglądów oraz stały nadzór nad ich stanem. Przyjrzyjmy się bliżej elementom wpływającym na eksploatację regałów magazynowych i zobaczmy, kto i dlaczego może się zajmować ich demontażem i montażem.
Dlaczego bezpieczeństwo to kluczowy element w eksploatacji regałów magazynowych?
Regały magazynowe to podstawowe wyposażenie centrów logistycznych, firm spedycyjnych oraz przedsiębiorstw produkcyjnych i handlowych. Dzięki swojej konstrukcji pozwalają na najpełniejsze wykorzystanie przestrzeni dostępnej w hali magazynu przez ustawianie palet z towarami w pionie. Regały mogą osiągać bardzo znaczną, nawet kilkunastometrową wysokość, liczba palet ustawianych na kolejnych półkach daleko przekracza możliwości związane ze zwykłym piętrowaniem czy nawet układaniem stosów ze stosowaniem słupków wzmacniających. Wielkim atutem regałów magazynowych jest również łatwy dostęp do wszystkich przechowywanych palet, które mogą być zdejmowane w dowolnej kolejności, co usprawnia wysyłkę i przepływ towarów.
Z uwagi na to, że na regałach magazynowych jest gromadzona duża ilość towaru o znacznej masie, z ich użytkowaniem może się wiązać pewne potencjalne niebezpieczeństwo. Upadek pojedynczych palet, zawalenie się całości lub części konstrukcji oznaczałoby duże straty materialne w postaci zniszczonego towaru oraz wyposażenia magazynu, a także stwarzałoby realne ryzyko dla osób, które pracują bądź czasowo przebywają w magazynie. Dla zapobieżenia takim zdarzeniom konieczne jest więc zagwarantowanie odpowiedniej wytrzymałości i stabilności oraz prawidłowej eksploatacji.
Producenci regałów metalowych opracowują oferowane przez siebie konstrukcje tak, by jednocześnie dawały szerokie możliwości dopasowania do potrzeb i specyfiki konkretnej firmy oraz zapewniały pełne bezpieczeństwo. Poszczególne elementy są wykonywane z wytrzymałych materiałów – w przypadku elementów nośnych jest to blacha stalowa, która jest dodatkowo wzmacniana przez odpowiednie przetłoczenia podnoszące jej sztywność. Określają też sposoby, w jakie poszczególne elementy mogą być łączone oraz wskazują na zasady, na jakich można projektować i zestawiać gotowe regały tak, by wytrzymywały określone obciążenia.
Ponieważ stan techniczny regałów jest kluczowy dla bezpiecznego ich użytkowania, większość wytwórców regałów podaje szczegółowe wskazówki, co do wykonywania przeglądów technicznych, możliwości naprawy uszkodzonych elementów czy procedury ich wymiany. W instrukcjach obsług dołączanych do regałów opisywane są dokładnie zarówno częstotliwości koniecznych przeglądów technicznych, jak i dopuszczalne odchylenia, przy których konstrukcja zachowa swoją statykę i nie ulegnie awarii.
Co w największym stopniu wpływa na bezpieczeństwo użytkowania regałów magazynowych?
Bezpieczeństwo eksploatacji regałów jest najważniejszą kwestią wiążącą się z ich użytkowaniem. Na zachowanie optymalnego stanu technicznego składają się wszystkie etapy obejmujące przygotowanie regału, jego montaż, eksploatację połączoną z regularnymi przeglądami oraz wykonywaniem niezbędnych napraw. Każdy system regałowy musi być zaprojektowany przez osobę mającą odpowiednie uprawnienia, która znając wytyczne producenta co do wytrzymałości poszczególnych elementów i dopuszczalnych metod ich łączenia dopasuje kształt i parametry regału do potrzeb i oczekiwań klienta. Równie istotny jest montaż całej struktury, który również musi być przeprowadzony w sposób gwarantujący zachowanie właściwej nośności i sprawne przekazywanie obciążenia na posadzkę magazynu.
Podczas eksploatacji regału konieczny jest ciągły nadzór nad jego stanem technicznym, realizowany w trakcie codziennych czynności przez osoby odpowiedzialne za kontrolę, tzw. PRSES (Person Responsible for Storage Equipment Safety). Niezbędne będzie także prowadzenie kontroli okresowych, w ramach których certyfikowani inspektorzy regałowi mogą dokładnie sprawdzić wszystkie możliwe usterki – odchylenia od pionu i poziomu, stan wszystkich mocowań oraz poszczególnych części nośnych pod kątem pęknięć, odkształceń czy braku poszczególnych elementów. Warto pamiętać, że obowiązek weryfikowania poprawności funkcjonowania regałów magazynowych nie wynika tylko z wytycznych producenta, ale także z obowiązujących przepisów, w tym normy PN-EN 15635:2010 „Stalowe statyczne systemy składowania: zastosowanie i konserwacja wyposażenia magazynowego” nakładającej na firmy wykorzystujące regały magazynowe obowiązek wykonywania kontroli przynajmniej raz w roku oraz przestrzegania wytycznych producenta.
Gwarancją pełnego bezpieczeństwa podczas użytkowania regałów magazynowych jest nie tylko wykonany przez konstruktora posiadającego właściwe uprawnienia projekt czy regularna kontrola ich stanu technicznego, ale również ich montaż i naprawa przez certyfikowane ekipy, które posługują się odpowiednim sprzętem i są przeszkolone przez producenta konkretnego regału. Tylko obsługa przez fachowców posiadających właściwe certyfikaty gwarantuje dopełnienie wszystkich procedur i uniknięcie błędów, które mogą prowadzić do niebezpiecznych i kosztownych w skutkach wypadków.
Co wiąże się z profesjonalnym demontażem regałów magazynowych
Użytkowanie regałów magazynowych często wiąże się z koniecznością ich całkowitego lub częściowego demontażu. Może to być związane z koniecznością naprawy poszczególnych sekcji, w których w trakcie kontroli wykryto uszkodzenia, ale również wynikać z dostosowania magazynu do potrzeb. Rozebranie regałów może być zaplanowane w związku z działaniami mającymi na celu usprawnienie pracy magazynu czy lepszego dostosowania do specyfiki przechowywanych towarów. Często jest spowodowane też koniecznością naprawy posadzki, wymiany części znajdujących się w budynku instalacji czy wreszcie zmiany ustawienia wynikającą z rozbudowy obiektu.
Demontaż regałów magazynowych – o ile mają one być dalej wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem – powinien być wykonywany wyłączenie przez certyfikowane przez producenta ekipy montażowe. Przyczyną tego stanu rzeczy jest kilka istotnych kwestii związanych bezpośrednio z bezpieczeństwem. Chodzi tu o konieczność przestrzegania odpowiednich procedur eliminujących ryzyko uszkodzenia poszczególnych elementów – pojawienia się deformacji, pęknięć czy choćby zgubienia niektórych części. Równie istotne jest zapewnienie stateczności całej – nierzadko bardzo dużej struktury w czasie demontażu. Przy nieodpowiedniej kolejności prac regał może utracić stabilność i zawalić się powodując ryzyko poważnych obrażeń u osób znajdujących się w pobliżu. Nie można zapominać, że każda część regału pełni określoną funkcję, a jej usunięcie może radykalnie zmienić rozkład obciążeń i doprowadzić do wypadku.
Ponieważ regały mają zwykle znaczną wysokość, prace przy ich demontażu są zaliczane do robót prowadzonych na wysokości. Zgodnie z obowiązującymi przepisami BHP wymagają więc stosowania odpowiednich zabezpieczeń – m.in. prawidłowo obsługiwanych zwyżek czy prawidłowo dobranych środków ochrony osobistej. Firmy, które zajmują się montażem, przeglądami i naprawą regałów magazynowych dysponują całą infrastrukturą, przeszkolonym personelem oraz doświadczeniem umożliwiającym sprawne i bezpieczne przeprowadzenie demontażu części lub całości regału magazynowego. Szukanie oszczędności w tej dziedzinie i próby wykonywania prac we własnym zakresie lub korzystanie z usług niesprawdzonych i przypadkowych wykonawców wydają się więc działaniem zupełnie nieracjonalnym.